28. ایجاد ماده زایی در ماهی قزل آلای رنگین کمان توسط پرتو فرابنفش
نویسندگان: قباد آذری تاکامی ()، حمید فرهمند()، برزان بهرامی کمانگر()
منبع: منابع طبیعی ایران 1380; 54(4):369-382. (انتشار توسط sid.ir)

خلاصه مقاله:
به منظور ایجاد ماده زایی میوزی در ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss)، ژنوم اسپرم با استفاده از تابش فرابنفش (2887 ?w/cm2) تخریب گردید. پس از لقاح این اسپرم با تخمک های سالم، حالت دیپلوییدی به تخم های لقاح یافته هاپلوئید با استفاده از شوک حرارتی (27±0.5°c) به مدت 10 دقیقه برگردانده شد. شوک حرارتی در دو زمان 30 و 40 دقیقه پس از لقاح استفاده گردید. پرتو فرابنفش از یک دستگاه لامپ میکروب کش 30 وات با حداکثر شدت در طول موج 254 نانومتر، تامین شد. اسپرم قبل از پرتودهی در دو نوع محلول رقیق کننده به نسبت 1:4 رقیق شد و پرتودهی در مدت زمان های 1، 3، 5، 8 و 15 دقیقه انجام گرفت. برای مقایسه تاثیر تیمارهای مختلف سه گروه آزمایشی ماده زاد در قالب طرح آزمایشی کرت دوبار خرد شده، هاپلویید در قالب طرح آزمایشی کرت خرد شده و شاهد در قالب طرح آزمایشی بلوک کامل تصادفی در نظر گرفته شد. در این تحقیق، رنگ طلایی ماهیان به عنوان نشانگر برای تشخیص ماده زادها به کار رفت. همچنین گسترش های کروموزومی تهیه شده از ماده زادها، دیپلویید بودن آنها را تایید کرد. بیشترین عملکرد با توجه به درصد ایجاد ماده زایی و بقای نسبی ماده زادها از تیمارهای حاصل از 8 دقیقه پرتودهی و زمان اعمال شوک حرارتی در 30 دقیقه پس از لقاح به دست آمد، ولی تفاوتی بین اثر دو محلول رقیق کننده در تیمارها مشاهده نشد. میانگین ایجاد ماده زایی از سه تکرار و در تیمارهای مختلف از صفر تا 60.61 درصد متغیر بود. با وجود این در تکرار دوم، نتایج 100 درصد ماده زایی در تیمارهای حاصل از 8 دقیقه پرتودهی مشاهده گردید