16. ارزیابی باقیمانده برخی آنتی بیوتیک ها در درمان تجربی ماهیان کپور معمولی و قزل آلای رنگین کمان به روش میکروبیولوژیک و کروماتوگرافی توام با بیواتوگرافی
نویسندگان: سیدسعید میرزرگر()، مهدی سلطانی()، مینا رستمی بشمن()
منبع: مجله تحقیقات دامپزشکی (دانشگاه تهران) 1379; 55(1):21-27. (انتشار توسط sid.ir)

خلاصه مقاله:
با توجه به اهمیت کنترل میزان باقیمانده آنتی بیوتیک ها در آبزیان خوراکی و درمان باکتریایی ماهیان پرورشی، در این تحقیق از روش های میکروبیولوژیک (Bioassay) و کروماتوگرافی لایه نازک توام با بیواتوگرافی (TLC-B) برای ردیابی و تعیین باقیمانده برخی آنتی بیوتیک های متداول، اکسی تتراسیکلین (OTC)، کلرتتراسیکلین (CTC)، فلومکوئین (FLM) و مخلوط تری متوپریم و سولفادیمیدین (TMP+SUL) در سرم و بافت های دو گونه مهم ماهیان پرورشی، کپور معمولی (Cyprinus carpio) و قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) استفاده گردید. جهت درمان تجربی با به کارگیری مقادیر درمانی توصیه شده جهت درمان برخی بیماری های میکروبی ماهیان با روش های حمام، خوراکی و تزریقی مورد استفاده قرار گرفتند. مقدار داروی مورد استفاده در روش حمام به میزان 200 قسمت در میلیون (ppm) به مدت یک ساعت و در روش خوراکی (جهت ماهی قزل آلا) به میزان 80 میلی گرم به ازا کیلوگرم وزن زنده، برای داروی OTC و به میزان 10 میلی گرم به ازا هر کیلوگرم وزن زنده ماهی جهت داروی فلومکوئین و در روش تزریقی (داخل صفاقی) 10 میلی گرم به ازا هر کیلوگرم وزن زنده ماهی از هر نوع دارو بود. در روش میکروبیولوژیک حداکثر میزان باقیمانده OTC در کلیه کپور به روش حمام (200ppm) تا 10.33 میکروگرم به ازا هر گرم بافت (µg/g) و در کلیه قزل آلا به روش خوراکی به مقدار 80 میلی گرم به ازا هر کیلوگرم وزن زنده ماهی (mg/kgb.w.) تا 4.47 µg/g تعیین گردید، در حالی که در بافت های کبد و عضله گونه های مذکور غیر قابل ردیابی بود. مصرف CTC و TMP+SUL به روش حمام (200 ppm) در کپور عمدتا موجب ردیابی باقی مانده آنها به ترتیب به میزان 0.3، 0.59 و 0.46 میکروگرم در میلی لیتر در بافت های سرم و کلیه تا 24 ساعت پس از درمان گردید. مصرف خوراکی (10mg/kgb.w.) FLM در قزل آلا موجب جذب آن تا سطح 2.37 میکروگرم در میلی لیتر (µg/mL) در سرم 3.18 µg/g در عضله 2.05 µg/g در هر یک از بافت های کبد و کلیه گردید، در حالی که مصرف آن به روش حمام (200ppm) در کپور غیرقابل ردیابی بود. تعیین باقیمانده داروهای مذکور به روش TLC-B در بافت های ماهیان تحت آزمایش عمدتا مشابه روش میکروبیولوژیک اما باقیمانده داروها تا فواصل زمانی طولانی تری قابل ردیابی بود. مصرف توام داروهای تزریقی (داخل صفاقی) از مخلوط مقادیر یکسان داروهای تحت بررسی، منجر به عدم تفکیک باقیمانده آنها در سرم و عصاره بافت ها در روش TLC-B گردید.