65. بررسی مورفولوژی غدد جنسی در ماهی قزل آلای رنگین کمان Oncorhynchus mykiss پس از تجویز هورمون 17 آلفا - متیل تستوسترون به دو روش خوراکی و / یا غوطه وری
نویسندگان: مریم طلا()، فرهاد امینی(famini[at]ut.ac.ir)، سید محمدرضا فاطمی()
منبع: مجله تحقیقات دامپزشکی (دانشگاه تهران) 1385; 61(1):91-99. (انتشار توسط sid.ir)

خلاصه مقاله:
هدف: بررسی مورفولوژی غدد جنسی و مجاری اسپرم بر ماهیان قزل آلای رنگین کمانی که به منظور تغییر جنسیت به نر و یا عقیمی تحت تجویز هورمون 17 آلفا - متیل تستوسترون قرار گرفته بودند.
طرح: مطالعه توصیفی. حیوانات: ماهی قزل آلای رنگین کمان.
روش: تجویز هورمون 17 آلفا - متیل تستوسترون در 5 تیمار به شرح زیر: 1) دو نوبت غوطه وری تخم های چشم زده و لاروهای دارای کیسه زرده در حمام هورمون 17 آلفا - متیل تستوسترون به مقدار 250 میکروگرم در لیتر به مدت دو ساعت با فاصله 8 روز، 2) سه نوبت غوطه وری تخم های چشم زده و لاروهای کیسه زرده در حمام هورمون 17 آلفا - متیل تستوسترون به مقدار 250 میکروگرم در لیتر به مدت دو ساعت با فواصل 4 روز 3) دو نوبت غوطه وری تخم های چشم زده و لاروهای دارای کیسه زرده در حمام هورمون 17 آلفا - متیل تستوسترون به مقدار 250 میکروگرم در لیتر به مدت دو ساعت با فاصله 8 روز + تجویز خوراکی هورمون به لاروها به مقدار 3 ppm از زمان شروع تغذیه فعال به مدت 90 روز، 4) تجویز خوراکی هورمون به لاروها به مقدار 3 ppm از زمان شروع تغذیه فعال به مدت 70 روز، 5) تجویز خوراکی هورمون به لاروها به مقدار 30 ppm از زمان شروع تغذیه فعال به مدت 120 روز (برای ایجاد عقیمی)، یک گروه شاهد که هیچ هورمونی دریافت نکردند نیز نگهداری شدند. سپس بررسی شکل غدد جنسی و مجاری اسپرم بر 20 عدد ماهی از هر گروه تیمار و شاهد در سن 24ماهگی و تعیین تعداد ماهی نرکاری در هر تیمار.
نتایج: غدد جنسی ماهیان تحت بررسی در گروه های تیمار مختلف دامنه ای از طبیعی تا کاملا اتروفیک را نشان دادند. چهار نوع مجاری اسپرم بر مشاهده گردید: مجاری اسپرم بر با انتهای باز و حاوی اسپرم سیال، مجاری اسپرم بر با انتهای بسته و حاوی اسپرم سیال، مجاری اسپرم بربا انتهای بسته و فاقد اسپرم سیال، مجاری اسپرم بر اتروفیک با انتهای بسته و فاقد اسپرم. بیشترین تعداد ماهیان نرکاری با توانایی تولید اسپرم سیال در تیمار 2 یافت گردید.
نتیجه گیری: در صورت تجویز مقدار بهینه هورمون 17 آلفا - متیل تستوسترون از راه مناسب به ماهیان ماده قزل آلای رنگین کمان می توان به ماهیان نر تغییر جنسیت یافته ای دست یافت که به طور طبیعی قادر به تولید اسپرم می باشند هر چند که ممکن است از نظر مورفولوژیکی غدد جنسی مجاری اسپرم بر آنها تغییراتی یابند.