111. مطالعه میزان پراکندگی تیپ های B ,A و E کلستریدیوم بوتولینوم در برخی از گونه های ماهیان بومی ایران (قزل آلا، سوف، سنگسر، شیر ماهی)
نویسندگان: حمیدرضا توکلی()، عبدالمحمد طباطبایی().
منبع: مجله پزشکی کوثر بهار 1384; 10(1):13-20. (انتشار توسط sid.ir)

خلاصه مقاله:
هدف: کلستریدیوم بوتولینوم یکی از مهمترین عوامل باکتریایی ایجاد کننده مسمومیت های غذایی است، این باکتری قویترین و کشنده ترین سم باکتریایی شناخته شده در طبیعت را تولید می نماید. هدف از انجام این مطالعه بدست آوردن اطلاعاتی در مورد پراکندگی تیپ های مهم و بیماری زای باکتری B ,A)وE ) در برخی از ماهیان بومی ایران تعیین تیپ شایع باکتری توجه بیشتر به کنترل بهداشتی اغذیه دریایی و فراهم نمودن زمینه برای انجام مطالعات بعدی نظیر تولید آنتی توکسین اختصاصی بر علیه تیپ های شایع و ... بوده است. یکی از منابع مهم این باکتری قسمتهای مختلف بدن آبزیان هستند.
مواد و روشها: 120 نمونه ماهی از 4 گونه مختلف (قزل آلا، سوف، سنگسر، شیر ماهی) جمع آوری و قسمتهای روده و آبشش آنها بطور جداگانه مورد آزمایش قرار گرفت. هر نمونه پس از غنی سازی، سانتریفوژ، و تنظیم pH به سه قسمت حرارت دیده ، حرارت ندیده، وتریپسینه تقسیم و از هر یک 0.5 میلی لیتر بصورت داخل صفاقی به موش آزمایشگاهی تزریق گردید(Bioassay) پس از اثبات وجود توکسین با استفاده از آنتی توکسین های مونووالان استاندارد، تیپ توکسین تعیین شد.
یافته ها: میزان آلودگی ماهیان شمال (قزل‌ آلا و سوف) بطور متوسط 8.33% و ماهیان جنوب (سنگسر و شیر ماهی) 1.66% تعیین گردید و در بین گونه های مختلف نیز بیشترین میزان آلودگی در ماهیان سوف 10% مشاهده شد و پس از آن ماهیان قزل آلا (6.66%) ماهیان سنگسر (3.33%) و ماهیان شیر (بدون آلودگی) قرار گرفتند. این مطالعه همچنین نشان داد که تیپ E شایعترین تیپ باکتری در ماهیان دریایی است بطوریکه از مجموع 12 مورد مثبت 6مورد (50% ) تیپ E، 3 مورد (25%) تیپ B و 2 مورد (16.6%) تیپ A تشخیص داده شد و در 1 مورد تیپ توکسین تعیین نگردید.
نتیجه گیری: با توجه به وقوع چندین اپیدمی بوتولیسم در کشور اقداماتی چون تخلیه امعا و احشا ماهیان بلافاصله پس از صید، نگهداری محصولات در زیر 3 درجه سانتی گراد و استفاده از حرارت کافی در هنگام مصرف برای جلوگیری از وقوق این نوع مسمومیت ضروری می باشد.