51. بررسی برخی تغییرات ریخت شناسی ناشی از اثرات سمی فلز مس بر اسپرم ماهی کپور و قزل آلا با استفاده از میکروسکوپ الکترونی اسکن (SEM)
نویسندگان: منصور ابراهیمی(ebrahimi[at]qom.ac.ir).
منبع: مجله علمی شیلات ایران (فارسی) تابستان 1383; 13(2):1-10. (انتشار توسط sid.ir)

خلاصه مقاله:
این تحقیق جهت بررسی تاثیرات ریخت شناسی اسپرم دو گونه ماهیان استخوانی در اثر تماس مزمن با فلز مس انجام شده است. آلودگی منابع آبی به فلزات سنگین به دلایل گوناگون می تواند باعث بروز اختلالات و ضایعاتی در فعالیت های تولید مثلی آبزیان گردد. فلزات سنگین قابلیت تجمع بافتی (Bioaccumulation) دارند. بنابراین در اثر تجمع فلزات سنگین در بیضه ها، اسپرم از همان ابتدا و در بافت بیضه با فلزات سنگین در تماس بوده و روند اسپرماتوژنز و شکل اسپرماتوزوئید تحت تاثیر این مواد قرار می گیرند. اسپرم کپور و قزل آلا به مدت سه ساعت تحت اثر غلظتهای مختلف مس (0، 1، 10، 50 و 100 قسمت در میلیون ppm-) قرار گرفتند. سپس اسپرمها با گلوترالدهید تثبیت شده و با محلول حاوی سوکروز شستشو داده شده و پس از تثبیت مجدد توسط اسمیوم تترااکسید و آبگیری در محلولهای مختلف استون، نمونه ها خشک شده و با میکروسکوپ الکترونی اسکن Scanning Electro Microscopy (SEM) مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان داد که مس در غلظتهای بیش از 10 پی پی ام می تواند تغییرات مرفولوژیک گسترده ای را در ساختمان سر اسپرم ایجاد نموده و در نتیجه اسپرمهای صدمه دیده به دلیل عدم تحرک و بزرگ شدن بیش از حد سر، قادر به حرکت، ورود به تخمک و بارور کردن آن نخواهند بود. میانگین درصد تعداد اسپرمهای غیر طبیعی در غلظتهای 100،50،10 پی پی ام بترتیب 75 درصد، 100 درصد و 100 درصد تعیین گردید.